Podatek liniowy, a umowa o pracę

Użytkowniczka serwisu zwróciła się do nas z prośbą o udzielenie porady prawnej w następującym stanie faktycznym:

Użytkowniczka od 5 lat prowadzi działalność gospodarczą i opłaca podatek liniowy, jednocześnie pracowała na etacie. W lipcu 2021 roku zrezygnowała z etatu przechodząc na kontrakt, zatem od lipca do grudnia wystawiała faktury na rzecz byłego pracodawcy. Oprócz niego ma jeszcze dwóch innych kontrahentów. Wątpliwości dotyczą opodatkowania dochodów za 2021. Spytała również, czy w 2022 r. może zmienić formę opodatkowania na ryczałt ewidencjonowany.

Poniżej odpowiedź naszych ekspertów.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że podatek liniowy stanowi jednolitą stawkę podatku 19% niezależnie od osiągniętego dochodu. Z uwagi na to, że dochody ze stosunku pracy zasadniczo są opodatkowane według zasad ogólnych, nie jest możliwe rozliczenie ich w tej samej deklaracji co dochody z działalności. Jeśli działalność gospodarcza opodatkowana jest podatkiem liniowym i dodatkowo przedsiębiorca pracuje na etacie, konieczne jest złożenie dwóch oddzielnych zeznań rocznych. Jednego z działalności gospodarczej i drugiego z pracy na etacie. Dochody uzyskane z pracy na etacie przedsiębiorca rozlicza na formularzu PIT-37. Natomiast z działalności przy opodatkowaniu według podatku liniowego przedsiębiorca składa PIT-36L, do którego dołącza załącznik PIT/B. W załączniku zawiera się informację o wysokości dochodu/straty z pozarolniczej działalności gospodarczej z danego roku podatkowego.

Należy jednak zaznaczyć, że nie zawsze przedsiębiorca może skorzystać z opodatkowania podatkiem liniowym. Jedną z takich sytuacji jest świadczenie usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy.

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 z późn. zm., dalej jako „ustawa”), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Konstrukcja podatku dochodowego od osób fizycznych zakłada zróżnicowanie sposobu opodatkowania poszczególnych rodzajów dochodów (przychodów) podatników na podstawie systemu przyporządkowywania ich do odpowiedniego źródła przychodów. Ustawodawca, tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych, miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył zatem klasyfikację tych przysporzeń na podstawie kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł Stosownie do przepisów ustawy, odrębnymi źródłami przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 1 i 3:

• stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta (pkt 1),
• pozarolnicza działalność gospodarcza (pkt 3).

Podział ten ma istotny wpływ nie tylko na sposób prowadzenia dokumentacji finansowej, ustalenie podstawy opodatkowania, ale także na sposób opodatkowania i jego wysokość.

Zgodnie z art. 9a ust. 3 ustawy, jeżeli podatnik, który wybrał sposób opodatkowania podatkiem liniowym, uzyska z działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie lub z tytułu prawa do udziału w zysku spółki niebędącej osobą prawną przychody ze świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, odpowiadających czynnościom, które podatnik lub co najmniej jeden ze wspólników wykonywał lub wykonuje w roku podatkowym - w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy, podatnik ten traci w roku podatkowym prawo do opodatkowania podatkiem liniowym i jest obowiązany do wpłacenia zaliczek od dochodu osiągniętego od początku roku, obliczonych przy zastosowaniu skali podatkowej oraz odsetek za zwłokę od zaległości z tytułu tych zaliczek.

Przy czym zawarty w art. 9a ust. 3 ustawy zwrot normatywny "odpowiadających czynnościom" odnosi się do przychodów ze świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, tożsamych z czynnościami, które podatnik wykonywał w ramach stosunku pracy, a zatem wyłącznie częściowa zbieżność wykonywanych czynności nie stanowi przesłanki wyłączającej możliwość opodatkowania 19% stawką podatku dochodów z działalności gospodarczej.

Z treści powołanych powyżej uregulowań prawnych wynika zatem, że możliwości wyboru sposobu opodatkowania 19% podatkiem liniowym pozbawiony jest podatnik, który w ramach prowadzonej działalności gospodarczej uzyska przychody ze świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, a usługi te są tożsame z czynnościami, które podatnik wykonywał na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy w roku podatkowym w ramach stosunku pracy.

Reasumując, wyłączenie z opodatkowania podatkiem liniowym znajdzie zastosowanie w przypadku, gdy spełnione są kumulatywnie następujące warunki, o ile zdarzenia te miały miejsce w ciągu jednego roku podatkowego:

1. podatnik wykonywał, bądź wykonuje w roku podatkowym czynności w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy,
2. podatnik uzyskuje przychody z tytułu świadczenia usług na rzecz obecnego lub byłego pracodawcy,
3. usługi świadczone przez podatnika w ramach działalności gospodarczej są tożsame z czynnościami wykonywanymi w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy.

Innymi słowy, art. 9a ust. 3 ustawy wyklucza możliwość rozliczania podatku od dochodów z działalności gospodarczej wg stawki liniowej, jeśli w danym roku podatkowym u podatnika dochodzi do tożsamości jego usługobiorcy z jego pracodawcą oraz tożsamości świadczonych przez niego usług z czynnościami podejmowanymi w zakresie obowiązków/zadań w ramach stosunku pracy. Wykładnia gramatyczna wyżej wymienionego przepisu wskazuje, iż obie tożsamości muszą wystąpić łącznie.

Sądy administracyjne wskazują, iż porównując zakres czynności wykonywanych na podstawie umowy o pracę oraz realizowanych w ramach działalności gospodarczej, wystąpić powinna całkowita a nie częściowa tożsamość. Nawet jeżeli w pewnym zakresie jedne i drugie usługi się pokrywają, to nie jest to wystarczające dla pozbawienia podatnika prawa do rozliczania podatkiem liniowym.  Powyższe potwierdza wyrok NSA z 18 września 2018 r., sygn. II FSK 2416/16, w którym Sąd wskazał, że:

Użyty w art. 9a ust. 3 pkt 2 u.p.d.o.f zwrot "odpowiadający czynnościom"należy odnosić do przychodów ze świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, które są takie same(tożsame) jak czynności, które podatnik lub co najmniej jeden ze wspólników wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy.

Powyższy pogląd stanowi ugruntowaną linię interpretacyjną sądów administracyjnych.

Biorąc pod uwagę powołane przepisy prawa podatkowego oraz przedstawiony w zapytaniu stan faktyczny stwierdzić należy, że w sytuacji gdy czynności wykonywane w ramach działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy nie są tożsame z wykonywanymi w ramach stosunku pracy, to przychody z prowadzonej przez Użytkowniczkę pozarolniczej działalności gospodarczej mogą być opodatkowane 19% podatkiem liniowym, zgodnie z zasadami określonymi w art. 30c ustawy. W przeciwnym wypadku, Użytkowniczka jest obowiązana do wpłacenia zaliczek od dochodu osiągniętego od początku roku, obliczonych przy zastosowaniu skali podatkowej oraz odsetek za zwłokę od zaległości z tytułu tych zaliczek.

Końcowo zaznaczyć należy, że ocena "tożsamości" wykonywanych czynności w ramach stosunku pracy oraz prowadzonej działalności gospodarczej może nastąpić w toku ewentualnego postępowania podatkowego lub kontrolnego. Powyższe stanowisko potwierdza interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 26 lipca 2021 r. o sygn. 0112-KDWL.4011.88.2021.2 oraz interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 15 sierpnia 2021 r. sygn. akt 0115-KDIT3.4011.593.2021.1.PS

Odnosząc się do zapytania dotyczącego zmiany formy opodatkowania należy wskazać, że nie każdy przedsiębiorca może rozliczać się na zasadzie ryczałtu ewidencjonowanego. Ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne z grona uprawnionych podatników wyklucza bowiem między innymi wszystkich tych, którzy prowadzą działalność gospodarczą w zakresie:

1. prowadzenia aptek,
2. kupna i sprzedaży wartości dewizowych,
3. handlu częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych.
4. wytwarzania wyrobów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, na podstawie odrębnych przepisów, z wyjątkiem wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii.

Ryczałtu nie może opłacać również osoba, która była lub jest zatrudniona na umowę o pracę, a zamierza prowadzić własną działalność i wykonywać w jej ramach - na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy - takie same czynności, jakie wykonywała w roku poprzedzającym rok podatkowy lub w roku podatkowym w ramach stosunku pracy. W przypadku, gdy podatnik dokona sprzedaży towarów handlowych lub wyrobów, albo też uzyska przychody ze świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, traci prawo do ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych i - poczynając od dnia uzyskania tego przychodu do końca roku podatkowego - musi opłacać podatek dochodowy na ogólnych zasadach.

Zatem zmiana formy opodatkowania na ryczałt ewidencjonowany jest możliwa pod warunkiem, że zakres czynności świadczonych na rzecz byłego pracodawcy nie jest tożsamy z zakresem czynności wykonywanych w ramach stosunku pracy.

Niezależnie od powyższego, rekomendujemy użytkowniczce wystąpienie z wnioskiem do Dyrektora Krajowej Izby Skarbowej o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej.  Opłata od takiego wniosku wynosi 40 zł. Jest to oficjalna interpretacja organu skarbowego przedstawionego przez wnioskodawcę problemu prawa podatkowego. Przedstawia odpowiedź organu na pytanie dotyczące skutków prawno-podatkowych sytuacji opisanej we wniosku. Podatnik zadaje pytanie oraz przedstawia swoje stanowisko w zakresie rozumienia i stosowania przepisów prawa podatkowego w jego sytuacji, a organ podatkowy w terminie do 3 miesięcy stwierdza, czy stanowisko zaprezentowane we wniosku jest prawidłowe, czy też nie.

Wystąpienie z wnioskiem o wydanie indywidualnej interpretacji i uzyskanie jej w interesującej go sprawie umożliwia wnioskodawcy właściwe zastosowanie przepisów prawa podatkowego, zgodne z interpretacją stosowaną przez organy podatkowe. Dodatkowo najważniejszą cechą interpretacji podatkowych jest ich funkcja gwarancyjna. Wnioskodawca stosujący wydaną dla niego interpretacje, nie jest narażony na odpowiedzialność ciążącą na nim z tytułu stosowania prawa podatkowego, w sposób, który okaże się później niezgodny z orzeczeniem sądu lub późniejszą interpretacją.

Więcej na temat interpretacji podatkowej oraz sposobu jej uzyskania dowiesz się z naszego artykułu – https://mikroporady.pl/porady/interpretacja-podatkowa-jak-ja-uzyskac-i-jak-stosowac.  

Wpisz nasz KRS 0000318482 w deklaracji podatkowej PIT.

Stan prawny na dzień: 17 stycznia 2022 r.

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 z późn. zm.).
2. Ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1993 z późn. zm.).