Interpretacja wysokości rat leasingowych

Użytkownik serwisu zwrócił się do nas z pytaniem dotyczącym interpretacji wysokości rat leasingowych. Do zapytania dołączył fragment umowy leasingu operacyjnego ze wskazaniem warunków finansowych. Zgodnie z załączoną umową wysokość rat leasingowych określono jako „raty równe” natomiast stopy procentowe określono jako „zmienne”. Czy taka konstrukcja wysokości rat jest poprawna? Użytkownik zwrócił się z prośbą o udzielenie odpowiedzi na pytanie, co powinien w takiej sytuacji zrobić.

Na wstępie należy wyjaśnić, czym jest leasing operacyjny. Zgodnie z art. 709¹ Kodeksu Cywilnego „Przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego”. Zgodnie z powyższą definicją, stronami umowy leasingu są finansujący (leasingodawca) i korzystający (leasingobiorca). Świadczenie korzystającego w odróżnieniu od czynszu najmu lub dzierżawy nie może być traktowane jak świadczenie periodyczne, gdyż jest świadczeniem jednorazowym, z tym zastrzeżeniem, że jest spełniane w częściach. Umożliwienie płatności w ratach powoduje, iż leasing pełni swoistą funkcję kredytową. Jej charakterystyczne cechy (konstytutywne obowiązki stron) to:

po stronie finansującego nabycie rzeczy w zakresie działalności przedsiębiorstwa w celu przekazania ich do używania korzystającemu, zaś po stronie leasingodawcy zwrot ceny lub wynagrodzenia;
umowa leasingu pełni funkcję kredytową sensu largo, bowiem finansujący spełnia swoje świadczenie wzajemne dużo wcześniej niż kontrahent; z kolei z funkcji kredytowej sensu stricto wynika, że korzystający winien w chwili zawarcia umowy zwrócić finansującemu co najmniej część wydatków, które te poniósł;
umowa leasingu jest powiązana z umową ze zbywcą w ten sposób, że zawarcie tej umowy odnośnie do rzeczy oddanej do korzystania jest jednym z obowiązków finansującego wynikającym z umowy leasingu.

Rata leasingu to cykliczna opłata, którą leasingobiorca zobowiązuje się regulować wobec leasingobiorcy, zgodnie z zasadami ustalonymi w umowie. Można ją również określać jako płatność za użytkowanie danego środka trwałego. Występuje w każdym rodzaju leasingu.

Zwykle raty leasingu są regulowane co miesiąc, choć teoretycznie mogą być opłacane np. kwartalnie.

Tak jak w przypadku kredytów, leasing może mieć raty równe lub malejące (degresywne). Najczęściej spotykaną formą jest płatność o stałej wartości – tak jak w przedmiotowym stanie faktycznym. Odmienną kwestią jest oprocentowanie, które w leasingu może być zmienne lub stałe. To pierwsze sprawia, że wartość raty leasingowej jest inna, zależna od wskazanych w umowie referencyjnych stawek (np. WIBOR, LIBOR itd.). Z jednej strony to okazja do odniesienia korzyści w przypadku spadku stóp procentowych, a z drugiej grozi stratami, gdy ulegną one podwyższeniu. Warto zaznaczyć, że jeśli oprocentowanie się zmieni, leasingodawca powinien powiadomić o tym leasingobiorcę i przedstawić aktualny harmonogram spłat. Oprocentowanie równe w leasingu skutkuje regulowaniem opłat w oparciu o stałą stawkę, która nie zmienia wartości w związku z podwyżką lub obniżką stóp procentowych.

Rata leasingowa składa się z kilku części, gdzie każda z nich ma duży wpływ na ostateczną wysokość opłaty. Można tu wymienić zarówno marżę leasingodawcy, jak i wartość oprocentowania w oparciu o referencyjną stawkę WIBOR. Znaczenie ma także czas trwania umowy leasingowej i oczywiście wartość środka trwałego.

Raty równe (inaczej annuitetowe, uśrednione) są wariantem spłaty cieszącym się największą popularnością zarówno wśród kredytobiorców jaki leasingobiorców. Popularność ta wynika m.in. z tego, że system spłaty oceniany jest przez banki jako mniej ryzykowny. Wynika to z faktu, że w pierwszych latach wysokość miesięcznej raty równej jest znacznie niższa od raty malejącej, a to istotnie wpływa na zdolność kredytową wnioskodawcy. Ponadto wprowadzają pewien ład w zarządzaniu firmowym budżetem, choć nie oznacza, że ich kwota zawsze będzie taka sama.

Należy pamiętać, że stałą wysokość rat zapewni wyłącznie niezmieniająca się w okresie finansowania stawka WIBOR. Jej spadek lub wzrost każdorazowo wpływać będzie na podwyższenie lub obniżenie raty równej. Zakładając, że zobowiązanie spłacane będzie w wieloletniej perspektywie, zmiany stopy referencyjnej zdają się nieuniknione.

Podstawowym rodzajem oprocentowania stosowanym na polskim rynku jest oprocentowanie zmienne. Kredyt, czy umowa leasingu ze zmiennym oprocentowaniem bazuje na aktualnie obowiązujących stopach procentowych. Jeśli zatem Rada Polityki Pieniężnej zdecyduje się obniżyć lub podnieść stawki, pociągnie to za sobą zmianę wysokości raty zarówno kredytu gotówkowego, jak i rat leasingowych. Zmienne oprocentowanie kredytu ustalane jest na podstawie dwóch parametrów. Pierwszym jest stawka WIBOR(R) i to właśnie jej wartość ulega wahaniom w trakcie spłaty. Najczęściej stosowane są wskaźniki WIBOR(R) 3M i WIBOR(R) 6M, zgodnie z którymi oprocentowanie aktualizowane jest odpowiednio co 3 lub 6 miesięcy. Zmienna stopa oprocentowania jest znaczne bardziej ryzykowna, w porównaniu do oprocentowania stałego.

Konstrukcja wskazana w umowie załączonej do zapytania może być odebrana w sposób dwuznaczny, jednakże jest dopuszczalna i stosowana w obrocie. Należy bowiem odróżnić raty równe od zmiennego oprocentowania, uzależnionego od wysokości stóp procentowych. Ich każdorazowy wzrost (jak również spadek) będzie miał wpływ na wysokość raty.

Wpisz nasz KRS 0000318482 w deklaracji podatkowej PIT.

Stan prawny na dzień: 20 kwietnia 2022 r.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 z późn. zm.).
P. Nazaruk [w:] Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, red. J. Ciszewski, LEX/el. 2022, art. 709(1).

Umowa o dzieło - umowa zlecenie

Wielokrotnie spotykamy się z problematyką, jaką jest wybór właściwego rodzaju umowy. Najczęściej mylonymi i błędnie stosowanymi umowami są umowa o dzieło/umowa zlecenie. Zarówno umowa o dzieło, jak i umowa zlecenie są umowami cywilnoprawnymi, pełnią jednakże zdecydowanie inne funkcje i powodują różne skutki. Istotą zawarcia umowy o dzieło jest zobowiązanie się przyjmującego zamówienie do wykonania określonego, szczegółowo w umowie dzieła, zaś strony zmawiającej do zapłaty wynagrodzenia. Istotą umowy zlecenia jest wykonanie nie przez przyjmującego zlecenie określonej czynności prawnej lub faktycznej.

Pobierz poradnik