Dzierżawa udziałów sp. z o.o. z przeniesieniem zobowiązań i prawa do wynagrodzenia

Użytkownik serwisu zwrócił się do nas z zapytaniem dotyczącym dzierżawy udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. Wskazał, że spółka ma w umowie opisane tzw. świadczenia niepieniężne z tytułu art. 176 k.s.h. Prosi o udzielenie odpowiedzi na poniższe pytania:

Czy przychód powstanie po stronie dzierżawcy, gdy otrzyma on wynagrodzenie za świadczenia od spółki?
Czy dzierżawa powinna być z cesją czy bez cesji wynagrodzenia?

Słowem wstępu należy zaznaczyć, że Akademia Liderów Innowacji i Przedsiębiorczości dr. Bogusława Federa świadczy bezpłatną pomoc na rzecz mikro i małych przedsiębiorców. Takie działania wynikają z celów statutowych Fundacji, która nie pobiera opłat za swoje działania. Jednakże należy wskazać, że w ramach udzielanych bezpłatnych porad prawnych Fundacja nie realizuje indywidualnych zleceń. Zgodnie z Regulaminem E-Punktu Konsultacyjnego udostępnionego w serwisie mikroporady.pl porady prawne obejmują jedynie odpowiedzi na zadane przez użytkowników pytania i dotyczą informacji o aktualnym stanie prawnym oraz zmian w prawie. W związku z powyższym, poniżej zostaną przedstawione ogólne zasady związane z dzierżawą udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością.

Zgodnie z art. 693. § 1 Kodeksu cywilnego (dalej: „k.c.”):

Przez umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz.

Natomiast zgodnie z art. 709 k.c. Przepisy o dzierżawie rzeczy stosuje się odpowiednio do dzierżawy praw.

Umowa dzierżawy, podobnie jak umowa najmu, należy do umów o korzystanie z cudzej rzeczy i jest kwalifikowana jako umowa dwustronnie zobowiązująca, odpłatna, wzajemna i konsensualna. Podstawową różnicą względem najmu jest dalej idące uprawnienie dzierżawcy, obejmujące poza możliwością używania rzeczy dzierżawionej także pobieranie z niej pożytków – lege non distinguente – zarówno naturalnych, jak i cywilnych, a w przypadku, gdy przedmiotem dzierżawy jest prawo – pożytków tego prawa. Tak ukształtowane uprawnienia dzierżawcy determinują jednocześnie odmienną od najmu funkcję umowy dzierżawy, w której dominuje element ekonomiczny czerpania zysków przez dzierżawcę, przy czym ubocznie dzierżawa może również spełniać funkcje analogiczne do najmu, np. zapewniać dzierżawcy zamieszkiwanie w przedmiocie dzierżawy. Uprawnienie dzierżawcy do pobierania pożytków wyznacza ponadto krąg możliwych przedmiotów dzierżawy

Przedmiotem dzierżawy może być: udział w spółce z o.o., przedsiębiorstwo, jakie spółka prowadzi lub jego poszczególne składniki jako rzeczy lub prawa.

Umowa dzierżawy udziału nie wymaga dla swej ważności formy szczególnej. Może być zawarta nawet ustnie. Ze względów dowodowych najlepiej jednak zawrzeć ją w formie pisemnej. W umowie tej trzeba, co najmniej, określić jej strony, przedmiot (udziały, które mają być wydzierżawione, poprzez podanie ich liczby i wartości nominalnej) oraz wysokość czynszu.

Przy takiej umowie prawem wydzierżawiającego jest prawo do czynszu. Stosownie do treści art. 693 § 2 Kodeksu cywilnego czynsz może być zastrzeżony w pieniądzach lub świadczeniach innego rodzaju. Może być również oznaczony w ułamkowej części pożytków.

Z uwagi na względny charakter dzierżawy zakres uprawnień wspólnika, który wydzierżawił udział, nie ulega zmianie. Dzierżawca nie nabywa uprawnień wspólnika. Ale ma prawo do pożytków jakie przynoszą udziały, co oznaczałoby dywidendę.

Dzierżawca uzyskuje roszczenie względem wspólnika o zapłatę należnej mu części pożytków. Ponieważ jednak dzierżawa udziałów z reguły ma sens, pod warunkiem, że wydzierżawiający zechce wycofać się z czynnego życia spółki, z reguły wspólnik umocowuje dzierżawcę do wykonywania jego uprawnień bezpośrednio względem spółki – udziela pełnomocnictwa do udziału w obradach zgromadzenia wspólników, głosowania, odebrania należnej dywidendy itp.

Spółka jako osoba prawna nadal istnieje. Uzyskuje przychody, ustala koszty, rozlicza podatki. Wspólnik ma prawo do czynszu z tytułu zawartej umowy. Rozpoznaje go jako swój przychód, ustala koszty, rozlicza podatki. Spółka prowadzi taką działalność jak dotychczas, tyle tylko, że dzierżawca może mieć prawo wykonywania uprawnień wspólnika na mocy odrębnego pełnomocnictwa

Odnosząc się do pytania dotyczącego przychodu po stronie dzierżawcy wskazujemy, że wynagrodzenie wspólnika, który wykonuje powtarzające się świadczenie niepieniężne na rzecz spółki objęte jest opodatkowaniem dochodów z innym źródeł na podstawie art. 10 ust. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W takim przypadku spółka nie jest płatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu, czyli spółka nie jest obowiązana do obliczenia, pobrania i odprowadzenia podatku (zaliczki). Obowiązek rozliczenia podatku spoczywa wyłącznie na wspólniku. Wobec tego otrzymane wynagrodzenie będzie podlegało wykazaniu w zeznaniu rocznym wspólnika i opodatkowaniu przez niego wraz z innymi uzyskanymi w roku podatkowym dochodami według skali podatkowej. Na spółce będzie jedynie ciążyć obowiązek wystawienia wspólnikowi informacji o dochodach PIT-11. W takim wypadku cesja wynagrodzenia należnego dzierżawcy nie jest konieczna.

Jednocześnie wskazujemy, że udzielanie porad dotyczących prawa podatkowego wykracza poza zakres E-punktu konsultacyjnego, określony w Dziale II pkt. 4 Regulaminu udostępniania informacji i porad w systemie E-punktu konsultacyjnego w ramach serwisu Mikroporady.pl. Rekomendujemy w tym zakresie ewentualnie konsultacje z doradcą podatkowym.

Wpisz nasz KRS 0000318482 w deklaracji podatkowej PIT.

Stan prawny na dzień: 10 stycznia 2023 r.

Podstawa prawna:

1) Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 z późn. zm.).

Obciążenia publiczno-prawne, świadczenia podatku, składki – zestawienie

Przedsiębiorco, prezentujemy zestawienie obciążeń publiczno-prawnych zawierające podstawowe i najważniejsze informacje, dotyczące podatków oraz składek na ubezpieczenie społeczne. Z przedstawionego zestawienia dowiesz się, jakie podatki, czy składki na ubezpieczenie społeczne powinieneś opłacić za siebie lub pracowników, kiedy powstaje obowiązek podatkowy oraz jakie formularze należy wypełnić.

Zestawienie powinno służyć zarówno przedsiębiorcom prowadzącym osobiście działalność gospodarczą, jak i menadżerom spółek kapitałowych, czy też osobowych, a także szefom działów inwestycji lub HR, szefom finansowym do planowania oraz realizacji polityki zatrudnienia i zarządzania „kadrami" w sposób efektywny, tzn. racjonalny finansowo i gospodarczo przy uwzględnieniu interesów pracowników.

Pobierz poradnik