Działalność gospodarcza polegająca na świadczeniu usług, których przedmiotem jest dostawa napojów alkoholowych na zamówienie

Ogólne warunki sprzedaży napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia w miejscu lub poza miejscem sprzedaży regulują przepisy ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (dalej jako: „Ustawa alkoholowa”).

Warunkiem prowadzenia tego typu sprzedaży napojów alkoholowych jest konieczność m.in. uzyskania zezwolenia wójta (burmistrza, prezydenta miasta), właściwego ze względu na lokalizację punktu sprzedaży za stosowną opłatą; zaopatrywania się w napoje alkoholowe u producentów i przedsiębiorców posiadających odpowiednie zezwolenie na sprzedaż hurtową napojów alkoholowych; posiadania tytułu prawnego do korzystania z lokalu, stanowiącego punkt sprzedaży oraz przestrzegania innych zasad określonych przepisami, w tym dotyczących informowania organu wydającego zezwolenie o wszelkich zmianach stanu faktycznego i prawnego w stosunku do danych zawartych w wydanym zezwoleniu.

Zezwolenie takie wydaje się na podstawie wniosku przedsiębiorcy, oddzielnie na następujące rodzaje napojów alkoholowych:

do 4,5 % zawartości alkoholu oraz na piwo;
powyżej 4,5 % do 18 % zawartości alkoholu (z wyjątkiem piwa);
powyżej 18 % zawartości alkoholu,

Zezwolenie wydaje się na czas oznaczony, nie krótszy niż 4 lata, a w przypadku sprzedaży napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży - nie krótszy niż 2 lata i wydaje się go po uprzednim uzyskaniu pozytywnej opinii gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych o zgodności lokalizacji punktu sprzedaży z uchwałami rady gminy.

Sprzedaż napojów alkoholowych na podstawie zezwolenia obejmuje jedynie „alkohole przeznaczone do spożycia w miejscu lub poza miejscem sprzedaży” – nie zostało przy tym doprecyzowane, w jaki sposób zakupiony alkohol powinien trafić do miejsca przeznaczenia, w przypadku docelowego spożycia poza miejscem sprzedaży. Wzbudza to wątpliwości szczególnie w kontekście sprzedaży napojów alkoholowych, które następnie za pośrednictwem dostawcy miałyby trafić do miejsca przeznaczenia.

Ważne:

W ustawie alkoholowej nie został wprost wyrażony zakaz prowadzenia sprzedaży wysyłkowej napojów alkoholowych.

Brak wyraźnej regulacji dotyczącej sprzedaży wysyłkowej napojów alkoholowych, w tym trybu udzielania zezwolenia na tego typu działalność, mógłby pozornie świadczyć o świadomym zabiegu ustawodawcy celem ograniczenia dostępności alkoholu dla społeczeństwa. Jednakże, w świetle wykładni prokonstytucyjnej, w szczególności mając na uwadze zasadę wolności działalności gospodarczej, ograniczenia i zakazy konstytucyjnych praw i wolności (jak również milczenie prawa) powinny być interpretowane ściśle. Niewprowadzenie bezpośredniego zakazu wysyłkowej sprzedaży napojów alkoholowych należy zatem interpretować, jak przyzwolenie na tego typu działalność. Dodatkowo, ustawa z dnia 30 maja 2014 roku o prawach konsumenta wspomina pośrednio o sprzedaży alkoholu poza lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość jako umowie, od której konsumentowi nie przysługuje prawo odstąpienia. Ustawa zatem nie tylko przewiduje pośrednio sprzedaż napojów alkoholowych za ich wysyłką, lecz także wprowadza szczególne zasady jej dotyczące, w tym przypadku niemożność odstąpienia od umowy sprzedaży alkoholu zawartej na odległość.

Ważne:

Wysyłkową sprzedaż napojów alkoholowych należy zatem uznać za dodatkową formę „komunikacji” przedsiębiorcy z potencjalnymi klientami, a więc jeden ze sposobów realizacji klasycznej umowy sprzedaży. Innymi słowy, sprzedaż napojów alkoholowych za dostawą wydaje się dozwolona w aktualnym stanie prawnym.

W przypadku dokonywania zakupów przez dostawcę, celem dostarczenia zamówionych towarów do miejsca docelowego, nie mamy ponadto do czynienia z klasycznym sklepem internetowym – tego typu pośrednictwo nie zakłada posiadania przez dostawcę automatycznego zorganizowanego systemu sprzedaży ani zawierania każdorazowo odrębnych umów z poszczególnymi punktami sprzedaży (sieciami punktów sprzedaży). Dlatego też, nawet jeżeli dostawca planuje prowadzenie strony internetowej dotyczącej działalności, a nie sprzedaje własnych wyrobów lub też nie jest powiązany żadnym stosunkiem prawnym z producentem, dystrybutorem czy stacjonarnym punktem sprzedaży towarów, nie prowadzi sklepu internetowego. Wyznacznikiem dla rozróżnienia obu typów działalności może być również fakt naliczania marży od wartości pierwotnej danego towaru.

Prowadzenie działalności gospodarczej mającej za przedmiot usługę dostarczania napojów alkoholowych zakupionych w punkcie sprzedaży do zamawiającego, wymaga pewnych szczególnych postanowień regulaminowych, udostępnionych np. na stronie internetowej usługodawcy. Za miejsce spełnienia świadczenia (zawarcia umowy sprzedaży produktów spożywczych, w tym napojów alkoholowych) należy wskazać punkt sprzedaży, posiadający stosowne zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych. Przez zawarcie umowy sprzedaży w punkcie sprzedaży, usługodawca staje się tym samym osobą upoważnioną przez zamawiającego do transportu określonych towarów. Potwierdzenie zamówienia przez klienta powinno być równoznaczne ze złożeniem oświadczenia, że klient bierze na siebie odpowiedzialność za odbiór zakupionego towaru przez osobę pełnoletnią. Do usługodawcy należy zaś sprawdzenie upoważnienia, stanu trzeźwości oraz pełnoletniości osoby odbierającej przesyłkę w miejscu docelowym.

Złożenie przez klienta oświadczenia o byciu osobą pełnoletnią może nastąpić np. za pomocą określonego formularza online, który zawierać może również miejsce na złożenie zamówienia lub jako automatyczna wiadomość SMS, której treść będzie wymagała potwierdzenia również drogą wiadomości tekstowej.

Kwestią wymagającą szczegółowego uregulowania jest również lista obsługiwanych przez usługodawcę punktów sprzedaży, zakreślenie rejonu maksymalnego dostaw oraz określenie sposobu rozliczania się za zrobione i dostarczone zakupy. Na początku prowadzenia tego typu działalności, nie posiadając dostępu do oficjalnych cen towarów określonych punktów sprzedaży, wygodnym rozwiązaniem może być dokonywanie zakupów wedle instrukcji telefonicznej/z formularza internetowego, a następnie przedstawianie klientowi paragonu fiskalnego do zatwierdzenia.

Ważne:

Kwestia dopuszczalności prowadzenia działalności tego typu jest aktualnie przedmiotem analizy sądów administracyjnych – ewentualne orzeczenie na niekorzyść omawianej działalności mogłoby prowadzić do utrwalenia danego kierunku orzeczniczego. Nie oznaczałoby to co prawda automatycznej niemożności prowadzenia takiej działalności gospodarczej, jednakże znacznie zmniejszałoby szansę na pozytywne rozstrzygnięcie ewentualnego sporu w tym zakresie.

Podkreślenia wymaga, że obowiązujące przepisy nie przystają w sposób pełny do zmieniającej się rzeczywistości – przepisy w zakresie sprzedaży wysyłkowej napojów alkoholowych powinno zostać w nieodległym horyzoncie czasowym zmienione lub doprecyzowane.

Podstawa:

Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 2277);
Ustawa z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 134);
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 8 sierpnia 2018 r., III SA/Kr 493/18, LEX nr 2541239.

Stan prawny na dzień: 9 grudnia 2019 roku

Zawieszenie a zamknięcie działalności

W czasie prowadzenia działalności gospodarczej zdarzają się sytuacje, że firma nie przynosi oczekiwanych rezultatów, a przede wszystkim oczekiwanych zysków. Wówczas przedsiębiorca często zmuszony jest zamknąć swoją działalność. Nie jest to jednak jedyne wyjście - w niektórych przypadkach można zawiesić prowadzenie działalności gospodarczej, aby po pewnym czasie powrócić do jej prowadzenia.

Pobierz poradnik