Organizacja przedsiębiorstwa, struktury organizacyjne, zakłady, przedstawicielstwa, oddziały, zakład główny, regulacje wewnętrzne

Działalność gospodarcza - przedsiębiorca

Jeżeli podjąłeś decyzję o rozpoczęciu działalności gospodarczej, a więc chcesz zostać przedsiębiorcą, to oznacza, że utworzysz przedsiębiorstwo (U1). Przedsiębiorca to osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonująca działalność gospodarczą. Działalnością gospodarczą zaś, zgodnie z ustawą Prawo Przedsiębiorców (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 221 z późn. zm.) jest zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły.

Ustawa ta definiuje też działalność gospodarczą, jako zarobkową działalność wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż. Definiuje też przedsiębiorcę, którym wedle ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną – wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.

Trzeba w tym miejscu wyraźnie podkreślić, iż relacja przedsiębiorca – przedsiębiorstwo to relacja podmiotu względem przedmiotu, jakim jest przedsiębiorstwo, czyli kto? - przedsiębiorca, posiada co? - przedsiębiorstwo, którego jest właścicielem. Przedsiębiorcą może być zgodnie z kodeksem cywilnym osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna (np. spółka jawna lub komandytowa) prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową ( art. 431 k.c.) (KO1). Przedsiębiorstwo może być podzielone na zakłady o różnym stopniu samodzielności ze względu na potrzeby gospodarcze, źródło finansowania i ryzyka rynkowe. Wydzielenie organizacyjne, majątkowo poprawne powinno wynikać rozważenia ryzyk i efektów, jakie ma dać dana struktura. Z jednej strony może być to przedsiębiorstwo wielozakładowe, z drugiej – holding, w którym np. jednoosobowa spółka kapitałowa i spółka komandytowa czy komandytowo – akcyjna. Holding, pomimo wielości form i różnorodności definicji, to w uproszczeniu grupa spółek, z których jedna sprawuje kontrolę nad pozostałymi wskutek oddziaływań o charakterze organizacyjnym, kapitałowym lub rzeczowym.

 

Przedsiębiorstwo

Koniecznym jest w tym miejscu zwrócenie uwagi na kilka cech przedsiębiorstwa, po pierwsze poszczególne jego składniki, czyli mienie, a inaczej aktywa przedsiębiorstwa, muszą pozostawać w funkcjonalnym związku, czyli służyć prowadzeniu działalności gospodarczej, po drugie przedsiębiorstwo, aby istnieć, musi pozostawać w ruchu, co oznacza, że dany zbiór aktywów, przy tym funkcjonalnym powiązaniu, jest zdolny realizować określone zadania, innymi słowy prowadzić działalność wytwórczą, usługową, handlową, wydobywczą. Nie oznacza to oczywiście, że przedsiębiorstwo musi charakteryzować się tym „ruchem” non stop. Może oczywiście nie prowadzić działalności, nie tylko w niedzielę i święta, ale mieć przestoje, działalność może być zawieszona, nie mniej istotny jest ten związek funkcjonalny i takie połączenie (organizacyjne) jego składników majątkowych, które pozwolą w każdej chwili podjąć określoną dla tego przedsiębiorstwa działalność. Mówi się wówczas o zdolności do oferowania produktów, w tym usługowych na rynku.

 

Przedmiot działalności

Działalność przedsiębiorstw jest określana według pewnej systematyki tzw. PKD (tj. Polskiej Klasyfikacji Działalności), która została określona w załączniku do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2008r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) (Dz. U. 2007, nr 251, poz. 1885 z późn. zm.). Przedmioty działalności gospodarczej są określane w PKD wg „sekcji”, „ działów”, „grup”, „ klas” oraz „podklas”, tak więc jeśli prowadzisz działalność polegającą np. na produkcji piwa, to Twoją sekcją jest sekcja C (przetwórstwo przemysłowe), dział 11 (produkcja napojów), grupa 11.0, klasa 11.05 (produkcja piwa), zaś podklasa 11.05.Z. Przedsiębiorca ma obowiązek określić swój przedmiot działalności, który jest ujawniony w KRS lub CEIDG (patrz szerzej: LINK: porada Podejmuję działalność gospodarczą).

Tak więc przedsiębiorstwo jest również identyfikowane przez przedmiot swojej działalności, która może być zróżnicowana i wielorodzajowa. Oznacza to, że jedno przedsiębiorstwo jako zorganizowana całość majątku produktywnego przedsiębiorcy może mieć działalność produkcyjną w zakresie np. mebli, działalność usługową np. w zakresie usług przewozowych wreszcie może prowadzić również działalność wydobywczą, czyli np. posiadać kamieniołomy, czyli inaczej zakład kruszywa. Jest to związane z faktem, iż polskie prawo zakłada jednolitość przedsiębiorstwa, innym słowem - jeden przedsiębiorca to jedno przedsiębiorstwo. Jeżeli przedsiębiorca posiadający warsztat napraw samochodów na Śląsku, nabędzie na Mazurach hodowlane stawy rybne, to włączy przedsiębiorstwo rybackie w skład swojego przedsiębiorstwa, które będzie prowadziło dwa rodzaje działalności i w istocie zostanie wymuszona struktura organizacyjna wielozakładowa. Jednak, ze względu na określone ryzyka, sposób zarządzania i finansowania, przedsiębiorca może wydzielić zakład kruszywa w jednoosobową spółkę z o.o., a przedsiębiorstwo rybackie prowadzić jako komplementariusz w spółce komandytowej z pasywnym inwestorem finansującym. Taki inwestor będzie komandytariuszem uczestniczącym w zysku proporcjonalnie do wkładu rzeczywiście wniesionego do spółki (chyba że umowa spółki stanowić będzie inaczej), jednak nie będzie mógł reprezentować spółki, chyba że jako pełnomocnik. Co do zasady komandytariusz nie ma też prawa ani obowiązku prowadzenia spraw spółki, ale w tym przypadku, umowa spółki może stanowić inaczej.

 

Siedziba – zarząd- zakład główny

W tym miejscu trzeba zasygnalizować, iż to, że jednostkę organizacyjną odrębnie zlokalizowaną nazwiemy zakładem, czy oddziałem nie przesądza o formach, zakresie i sposobie jej wydzielenia, o tym będzie dalej. Łatwo można też zauważyć na tym przykładzie, iż jeżeli będziemy jedną działalność, prowadzili jako zakład na Śląsku, a drugą na Mazurach to bądź musimy zdefiniować, czyli określić, która z jednostek jest zakładem głównym, a więc druga podporządkowanym, albo też utworzyć trzecią jednostkę tzw. „zarząd przedsiębiorstwa”, który z kolei może mieścić się np. w Warszawie, i funkcjonować pod nazwą „Biuro zarządu przedsiębiorstwa X” bądź też „Przedsiębiorstwo X administracja i zarząd”. Nie chodzi tu o „zarząd” w rozumieniu zarządu spółki kapitałowej, bądź fundacji, lecz jako zarząd w rozumieniu funkcjonalnym siedziby (miejsca) sprawowania zarządu całością przedsiębiorstwa. Tak więc będzie to miejsce w którym, pod określonym adresem w siedzibie przedsiębiorstwa funkcjonować będą osoby uprawnione do reprezentacji i prowadzenia spraw przedsiębiorstwa. Może to być jego właściciel - przedsiębiorca, który samodzielnie prowadzi przedsiębiorstwo na podstawie wpisu do ewidencji etc. może to być siedziba dyrektora naczelnego bądź upoważnionego i uprawnionego jako kierownika zakładu pracy i osoby sprawującej zarząd, w rozumieniu bycia przełożonym pracowników i uprawnionym do prowadzenia spraw, czyli wykonywania zarządu przedsiębiorstwem. Wreszcie może to być siedziba wspólnika, bądź wspólników uprawnionych do prowadzenia spraw i reprezentacji spółki jawnej, komandytowej czy komandytowo – akcyjnej. Jeżeli natomiast siedzibą przedsiębiorcy, a więc i przedsiębiorstwa będzie zakład główny tzn. że w tym zakładzie mieści się siedziba zarządu całego przedsiębiorstwa bez względu na lokalizację innych ewentualnych zakładów, oddziałów, przedstawicielstw. Nie trzeba też wykazywać przestrzennie lokalizacji w różnych miejscowościach kraju aby mówić o strukturze wielozakładowej, może to też być jedna miejscowość, w której jeden zakład np. ogrodnictwa będzie zlokalizowany na peryferiach, drugi zakład w postaci sklepu ogrodniczego w mieście, a adres siedziby zarządu będzie jeszcze inny np. w biurowcu w którym można było pozyskać, eleganckie recepcje dla siedziby przedsiębiorcy i jego zarządu. W przypadku holdingu musimy wybrać, która z siedzib jednostek mających samodzielność prawną i funkcjonalną pod swoimi adresami będzie też siedzibą holdingu (grupy), a więc w praktyce – funkcjonowania zarządu całością. Będzie to miejsce, w którym właściciel, ma swoją siedzibę, skąd sprawuje zarząd holdingiem. Może być to siedziba spółki dominującej.

 

Jednostki organizacyjne – samodzielne stanowiska - dział

W rzeczywistości, także mikro i mali przedsiębiorcy mają różne lokalizacje dla różnych elementów jednostek swojego przedsiębiorstwa, które najczęściej nie oznaczają odrębnych zakładów. Mogą to być różne jednostki organizacyjne, czy też inaczej mówiąc „jednostki ruchu przedsiębiorstwa” wchodzące w skład realizowanego procesu powstawania produktu i wprowadzania go na rynek, dotyczy to tak działalności produkcyjnej jak i usług czy handlu. Przykładowo przedsiębiorca, który zlokalizował swoją siedzibę wręcz w swoim domu mieszkalnym wyodrębniając w tym celu 2 pokoje na parterze, pod adresem tej siedziby w jej lokalizacji funkcjonuje sam jako „zarząd” i ma tylko magazyn części, materiałów i towarów w odrębnych zabudowaniach na tej posesji. Natomiast zakład ogrodniczy lub szklarnie na obrzeżach miasta i sklep w centrum, w którym przedsiębiorca prowadzi działalność handlową (przykładowo tylko produktów z tej działalności ogrodniczej), produktami np. chemicznymi czy spożywczymi, lecz wyłącznie jako punkt sprzedaży detalicznej produktów z produkcji własnego przedsiębiorstwa, a więc nie inną, działalność handlową to sklep ten jest tylko etapem wprowadzania produktu na rynek, z własnej produkcji ogrodniczej. Jednakże, jeżeli do tego punktu sprzedaży -sklepu wprowadzimy towary niepochodzące z własnej produkcji to będziemy musieli już zgłosić odrębny przedmiot działalności polegający na handlu detalicznym, albo detaliczno- hurtowym, określonych produktów. Będziemy wówczas, jako odrębną działalność tylko nabywać towary celem ich sprzedaży na rynku detalicznym, bądź hurtowym. Będzie to wówczas nabywanie towarów celem ponownego wprowadzenia do obrotu w farmie odrębnej jednostki organizacyjnej dla działalności handlowej (patrz szczegółowo regulamin organizacyjny, oraz regulamin zarządzania).

 

Przedsiębiorstwo w organizacji

Najczęściej początkujący przedsiębiorca w szczególności, gdy uruchamia tzw. jednoosobową firmę bezzasadnie przypuszcza, że w ogólne nie tworzy przedsiębiorstwa, tymczasem z chwilą, gdy zgodnie z prawnym wymogiem sprecyzuje swoją siedzibę i lokal, do którego ma tytuł prawny, a w którym, czy też pod którego adresem będzie funkcjonował i prowadził księgi handlowe i rachunkowe, a w tym lokalu będzie tylko jeden komputer, jedno biurko, jeden telefon to już z chwilą rozpoczęcia działalności pod tym adresem, w tym lokalu rozpocznie funkcjonowanie przedsiębiorstwo. To czy takie Przedsiębiorstwo już jest zdolne do wykonywania usług objętych przedmiotem działalności decydować będzie, kto w tym lokalu pod tym telefonem będzie funkcjonował, i czy przy jego wiedzy zawodowej i tych narzędzi w które jest wyposażony tj. telefon i komputer, będzie zdolny określony produkt usługowy realizować, bądź to prowadząc sprzedaż na odległość przez e- sklep produktów niematerialnych, bądź to choćby udzielając porad żywieniowych. Jeżeli jednakże dla realizacji działalności musi posiadać jeszcze jakieś urządzenia, które właśnie kupuje, to wówczas mówimy, że jest to „przedsiębiorstwo w organizacji”, które nie rozpoczęło jeszcze sprzedaży, a więc że jest w fazie przed wejściem na rynek i nie jest to jeszcze przedsiębiorstwo w ruchu, ale w okresie inwestycji.

 

Rozwój – dynamiczna struktura-regulacje wewnętrzne

Mikro-przedsiębiorca jak każdy dąży do rozwoju swojej firmy, poszerzenia działalności i usprawnienia dla przynajmniej osiągnięcia swojej własnej, lepszej wydajności przez zapewnienie obsługi administracyjnej, pomocy w obsłudze administracyjno – handlowej (typu zawieranie umów, prowadzenie dokumentacji, wystawianie rachunków). Wreszcie, aby prowadzić księgi rachunkowe, a na początku przynajmniej księgę przychodów i rozchodów, zatrudnia kolejno sekretarkę, pracownika administracyjnego, księgową, i z tą chwilą powstają nowe obowiązki przedsiębiorcy z jednej strony z punktu widzenia wprowadzania właściwych wewnętrznych regulacji, bądź to przydatnych w interesie przedsiębiorcy- jemu, bądź to wymaganych przez prawo pod rygorami różnych kar finansowych. Wymogi inspekcji pracy, urzędów skarbowych, państwowej inspekcji handlowej, sanepidu, GIODO, straży pożarnej itd. powodują że przedsiębiorca powinien określać obowiązki pracowników mając na uwadze te wymogi, swoje bezpieczeństwo i potrzeby swojego przedsiębiorstwa. Wymaga to różnych regulacji wewnętrznych, których niewątpliwie powinno być jak najmniej, i w zakresie jak najmniejszym. Nie mniej powinny one, jeżeli już muszą być, to służyć interesom przedsiębiorcy, pracowników, klientów, w tym konsumentów, no i wreszcie spełniać wymagania różnych służb kontrolnych. Obok regulaminu organizacyjnego, o którym była już mowa i regulaminu zarządzania, są to przeważnie przynajmniej takie regulacje jak „regulamin zarządzania i ochrony informacji”, lub „regulamin pracy”, „regulamin bhp i ppoż.”, „regulamin obiegu dokumentów i archiwizowania”, „regulamin sprzedaży” itp. (patrz instrukcja wybór i wprowadzanie regulacji wewnętrznej, regulamin organizacyjny).

 

Zakład – oddział – przedstawicielstwo

W tym miejscu można już powiedzieć też, co odróżnia zwykłą jednostkę organizacyjną, dział lub wydział od zakładu, zakład od przedstawicielstwa, przedstawicielstwo od oddziału, a oddział od zakładu.

Jednostka organizacyjna w strukturze oznacza bądź samodzielne stanowisko pracy, bądź wieloosobowe stanowisko pracy, wreszcie komórkę organizacyjną typu zespół, wydział, która to jednostka zajmuje się jednolitą rodzajowo częścią zakresu funkcjonowania przedsiębiorstwa. A więc u mikro-przedsiębiorcy może być to jedna osoba jako pracownik administracyjny zajmujący samodzielne stanowisko do spraw administracji, bądź administracji i zarządzania, jednoosobowo zajmując się wszystkimi sprawami biurowymi, sekretariatem, dokumentacjami i regulacjami przedsiębiorstwa dla przedsiębiorcy. Gdy przedsiębiorstwo trochę się powiększy, to samodzielne stanowisko może stać się wieloosobowym, i tak dotychczasowy pracownik, może otrzymać etat specjalisty ds. administracji, a do pomocy referenta administracyjnego, i w tym znaczeniu wieloosobowe, tu dwu osobowe stanowisko, stanie się jednostką organizacyjną ds. administracji i zarządzania przedsiębiorstwem. Wreszcie po następnym okresie rozwoju przedsiębiorcy i jego przedsiębiorstwa i przyjęciu kolejnego pracownika, tym razem już samodzielnej sekretarki dla przedsiębiorcy, samodzielne stanowisko zmieni się na samodzielne stanowisko ds. administracyjnych, bądź inaczej nazywając biuro zarządu przedsiębiorstwa. Podobnie może się dziać z zaopatrzeniem i zbytem, najpierw może być to jeden pracownik, który jednocześnie będzie dokonywał wszelkich zakupów, tak dla potrzeb produkcji czy, usług jak i administracyjnych oraz przy tym zajmował się zbytem produktów, czy akwizycją usług, a stopniowo przez formę samodzielnego stanowiska - wieloosobowego stanowiska – zespół, może powstać dział zaopatrzenia i zbytu z jego kierownikiem. W ramach, działu z kolei mogą funkcjonować wyodrębnione zespoły np. zaopatrzenia i usług, oraz zbytu produktów. W ten sposób można też przykładowo opisać rozwój stanowiska, zajmujący się sprawami kadrowymi, bhp, socjalnymi od jednego pracownika przez zespół, do działu jak również innych zakresów funkcjonowania przedsiębiorstwa. Występuje to tak samo w obszarze jego zarządu i administracji jak i ruchu, czyli działalności produkcyjnej, usługowej czy handlowej. Jeżeli teraz wyobrazimy sobie jednostkę taką jak magazyn i magazyn ten będzie zlokalizowany na innej ulicy, czy w innej miejscowości to niezależnie od liczby pracowników w tym magazynie, czy przypisania do niego środka transportu, lub działu opakowań, to zawsze pozostanie jedynie jednostką organizacyjną, na warunkach działu, wydziału pod nazwą magazynu, zespołów magazynów, a nie będzie zakładem.

Zakład bowiem to taka jednostka organizacyjna, która realizuje konkretny samodzielny fragment ruchu przedsiębiorstwa w rozumieniu powstawania produktu i wprowadzania go na rynek, a więc w którym realizowany jest przedmiot działalności, czyli określona produkcja, realizacja usług, czy handel. Niezależnie od nazwy, zakładem będzie każdy sklep, warsztat, punkt usługowy i określony wyodrębniony etap procesu produkcyjnego np. produkcja silników, produkcja obudowy urządzeń, montownia gotowych produktów itp. Zakłady cechuje jeszcze to, iż ze względu na stopień wyodrębnienia, na różnych funkcjonalnych płaszczyznach, mogą te zakłady być zakładami stanowiącymi wyodrębnione miejsca, kosztów i sprzedaży, mogą znajdować się na wyodrębnionych ograniczonych rozrachunkach, czy na pełnym samodzielnym rozrachunku, aż po jednostki samobilansujące. Na innej funkcjonalnej płaszczyźnie, mogą być wyodrębnionymi zakładami pracy w ramach jednego przedsiębiorstwa, tak więc ze względu na płaszczyznę wyodrębnienia, majątkową, finansowo- rachunkową i prawa pracy, zakład może ze względu na stopień wyodrębnienia, zostać zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa, zakładem pracy na pełnym wewnętrznym rozrachunku, samobilansującym, co stanowi element budowy struktury koncernowej. Taki zakład jest najpełniejszym wyodrębnieniem w ramach przedsiębiorstwa w taki sposób, że może stanowić samodzielnie przedmiot obrotu, mieć zdolność aportową (czyli być przedmiotem aportu) a więc przez podział bądź zbycie stać się samodzielnym przedsiębiorstwem.

Jednakże w ramach, przedsiębiorstwa, jeżeli w takim zakładzie zlokalizujemy przedsatwiciela na statusie prokurenta lub pełnomocnika ogólnego do pełnego zarządu tym zakładem i zgłosimy rejestrację, jako oddziału to stanie się on oddziałem. A więc pod jego adresem będzie można dokonywać czynności rozporządzających, obciążających, kierować reklamacje i dokonywać wszystkich czynności ze wszystkimi skutkami dla przedsiębiorcy i całego przedsiębiorstwa. Tak jak zakład jest efektem podziałów w przedsiębiorstwie, czyli zmianą struktury przedmiotu, tak przedstawicielstwo jest efektem pewnej emanacji przedsiębiorcy gdyż przedstawicielstwo to uruchomienie funkcjonowania pełnomocnika przedsiębiorcy zwanego przedstawicielem, uprawnionego do czynności reprezentacji w zakresie przedmiotu działalności przedsiębiorstwa w innej siedzibie i pod adresem przedstawicielstwa z takimi samymi skutkami jak pod adresem siedziby przedsiębiorcy. Inaczej mówiąc, jeżeli połączymy zakład z przedstawicielstwem powstanie oddział, zakład jest emanacją przedsiębiorstwa, przedstawicielstwo emanacją przedsiębiorcy, a jak połączymy jedno i drugie to będziemy mieli oddział.

Oddział jest definiowany w doktrynie w ten sposób, iż jest on wyodrębnioną i samodzielną organizacyjnie częścią działalności gospodarczej, wykonywaną przez przedsiębiorcę poza siedzibą przedsiębiorcy lub głównym miejscem wykonywania działalności. Warto przypomnieć, iż tak rozumiany oddział pomimo nawet daleko idącego wyodrębnienia majątkowo – organizacyjnego nie ma podmiotowości prawnej (KO2). Podmiotem prawa jest wyłącznie przedsiębiorca. Należy też pamiętać o przepisie art. 436 k.c., który stanowi, że firma oddziału osoby prawnej zawiera pełną nazwę tej osoby oraz określenie „oddział” ze wskazaniem miejscowości, w której oddział ma siedzibę. 

Zarówno przedsiębiorcy, jak i ich oddziały są wpisywani do rejestru przedsiębiorców funkcjonującego w ramach Krajowego Rejestru Sądowego, w którym wpisuje się dane dotyczące zakładu głównego przedsiębiorcy oraz zamieszcza się informacje o oddziałach, które prowadzi ten przedsiębiorca prowadzi (art. 38 pkt 1lit. d) ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 685 z późn. zm.);

Konsorcjum

Mikro i mali przedsiębiorcy mogą w celu wykonania określonego wspólnego celu zawierać konsorcja. Jednym z celów dla, których przedsiębiorcy mogą zdecydować się na współpracę jest wspólne ubieganie się o udzielenie zamówienia publicznego. Otóż, przepis art. 58 ustawy z dnia 11 września 2020 r. prawo zamówień publicznych (dalej: u.z.p.) stanowi, iż wykonawcy mogą wspólnie ubiegać się o udzielenie zamówienia. Takie nawiązanie współpracy m.in. ułatwia spełnienie warunków udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia pulicznego. W przypadku wspólnego ubiegania się o udzielenie zamówienia publicznego wykonawcy ustanawiają pełnomocnika do reprezentowania ich w postępowaniu o udzielenie zamówienia albo reprezentowania w postępowaniu i zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego. Jeżeli oferta wykonawców ubiegających się wspólnie o udzielenie zamówienia publicznego została wybrana, zamawiający może żądać przed zawarciem umowy w sprawie zamówienia publicznego umowy regulującej współpracę tych wykonawców. Zawarcie umowy o współpracy tzw. umowy konsorcjum ma na celu uregulowanie zasad współpracy oraz określenie praw i obowiązków poszczególnych przedsiębiorców. Należy pamiętać jednak, iż „konsorcjum" nie jest odrębnym podmiotem prawnym i nie posiada osobowości prawnej, w istocie są to przedsiębiorcy powiązani węzłem współpracy dla realizacji wyznaczonego celu. Zgodnie z art. 445 ustawy Prawo zamówień publicznych, wykonawcy ubiegający się i realizujący zamówienie wspólnie ponoszą solidarną odpowiedzialność za wykonanie umowy i wniesienie zabezpieczenia należytego wykonania umowy (wyjątkiem jest zamówienie udzielone w trybie partnerstwa innowacyjnego wykonawcom wspólnie ubiegającym się o udzielenie zamówienia; w takim przypadku ww. wykonawcy ponoszą odpowiedzialność za wykonanie umowy i wniesienie zabezpieczenia należytego wykonania umowy w części, którą wykonują zgodnie z umową zawartą między tymi wykonawcami). Dopuszcza się wniesienie wadium przez jednego wykonawcę w pełnej wysokości, jak również wspólnie przez wszystkich uczestników konsorcjum lub wystawienie gwarancji wadialnej na zabezpieczenie złożonej wspólnie oferty nawet jeśli została ona wystawiona na rzecz jednego podmiotu (KO3). Jednakże pojawiają się orzeczenia odmienne, zarówno Krajowej Izby Odwoławczej, jak i sądów okręgowych wymagające udzielenia gwarancji wadialnej na rzecz wszystkich konsorcjantów (KO4). Należy zatem śledzić kształtowanie się linii orzeczniczej w tym zakresie.

Konsorcja mogą powstawać, także w innych celach niż określone u.z.p. np. w celu wybudowania własnymi siłami hali targowej w której Ci przedsiębiorcy będą mogli sprzedawać, już jako odrębni przedsiębiorcy swoje towary. Takim konsorcjum jest każda spółka cywilna, w której wspólnicy umawiają się do wykonywania danej działalności, jednak nie każde konsorcjum musi być spółką cywilną. Przedsięwzięcia wspólne jako konsorcja mogą być podejmowane dla wykonywania np. zarządu ww. halą targową lub wspólną nieruchomością np. pawilonami usługowymi. Mogą też jako konsorcja prowadzić wspólne magazyny lub utrzymywać dla własnych potrzeb jednostkę transportową.