Jak zgłosić instalacje nie wymagającą pozwolenia?

Rozpoznanie czy dana instalacja lub urządzenie wymaga zgłoszenia, często powinno być poprzedzone ustaleniem, czy są objęte obowiązkiem uzyskania pozwolenia. Poniższe porada wyjaśnia, jakie instalacje lub urządzenia niewymagające pozwolenia objęte są obowiązkiem zgłoszenia właściwemu organowi ochrony środowiska, a jakie z takiego zgłoszenia są zwolnione. Ustalenie rodzajów instalacji lub urządzeń wymagających zgłoszenia wymaga ich analizy nie tylko z uwagi na rodzaj funkcję, ale i na moc przerobową, czy też wielkość emisji. Tym samym obowiązek zgłoszenia może powstać już po rozpoczęciu eksploatacji danej instalacji. Także zmiana istotnych informacji dotyczących sposobu ich funkcjonowania wymaga stosownego zgłoszenia.

Zgłoszenie instalacji lub urządzeń nie wymagających pozwolenia odbywa się w trybie tzw. milczącej zgody. Oznacza, to że jeżeli organ w terminie 30 dni od otrzymania zgłoszenia nie zgłosi sprzeciwu, wówczas należy uznać, iż zgłoszenie zostało dokonane prawidłowo.

Nie dokonanie zgłoszenia lub nieuzupełnienie braków zgłoszenia pomimo wezwania organu, traktowane jest jako wykroczenie, zagrożone sankcją grzywny.

Na przedsiębiorcy objętym obowiązkiem zgłoszenia ciążą ponadto dodatkowe obowiązki, które powinien dopełnić już po dokonaniu zgłoszenia.

Poniższa porada przedstawia szczegółowe informacje, wskazując jakie czynności należy podjąć, aby prawidłowo zidentyfikować obowiązek zgłoszenia i zadośćuczynić wszystkim wymogom formalnym.

Zgodnie z przepisami Prawa ochrony środowiska, co do zasady każda instalacja (w tym urządzenia), z której emisja nie wymaga pozwolenia, mogąca jednak negatywnie oddziaływać na środowisko, podlega zgłoszeniu organowi ochrony środowiska.

 

1. Pojęcie instalacji

Pojęcie instalacji zostało zdefiniowane w art. 3 pkt 6 Ustawy z dnia z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2556 z późn. zm.)) pod pojęciem instalacji p.o.ś. rozumie:

• stacjonarne urządzenie techniczne,
• zespół stacjonarnych urządzeń technicznych powiązanych technologicznie, do których tytułem prawnym dysponuje ten sam podmiot i położonych na terenie jednego zakładu,
• budowle niebędące urządzeniami technicznymi ani ich zespołami, których eksploatacja może spowodować emisję.

2. Ustalenie rodzajów instalacji podlegających zgłoszeniu

Najpierw zawsze ustalamy czy planowana do realizacji instalacja czy urządzenie które planujemy zakupić podlegają co najmniej zgłoszeniu. Zgodnie z art. 152 ust. 1 p.o.ś. instalacja, z której emisja nie wymaga pozwolenia, mogąca negatywnie oddziaływać na środowisko, podlega zgłoszeniu organowi ochrony środowiska.

Rodzaje instalacji, których emisja nie wymaga pozwolenia, a których eksploatacja wymaga zgłoszenia zostały określone w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 2 lipca 2010 r. w sprawie rodzajów instalacji, których eksploatacja wymaga zgłoszenia (Dz. U. z 2019 poz. 1510 t.j.).

Rodzaje instalacji, których eksploatacja wymaga zgłoszenia zostały rozróżnione z uwagi na:

• wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi,
• wytwarzanie pól elektromagnetycznych,
• wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza.

3. Instalacje wprowadzające ścieki lub wody do ziemi wymagające zgłoszenia

Zgłoszenia z uwagi na wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi wymagają oczyszczalnie ścieków o przepustowości do 5 m³ na dobę, wykorzystywane na potrzeby własnego gospodarstwa domowego lub rolnego w ramach zwykłego korzystania z wód (§2 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 2 lipca 2010 r. w sprawie rodzajów instalacji, których eksploatacja wymaga zgłoszenia).

 

4. Instalacje wytwarzające pola elektromagnetyczne wymagające zgłoszenia

Zgłoszenia z uwagi na wytwarzanie pól elektromagnetycznych wymagają:

• stacje elektroenergetyczne lub napowietrzne linie elektroenergetyczne o napięciu znamionowym nie niższym niż 110 kV;
• instalacje radiokomunikacyjne, radionawigacyjne i radiolokacyjne, których równoważna moc promieniowana izotropowo wynosi nie mniej niż 15 W, emitujące pola elektromagnetyczne o częstotliwościach od 30 kHz do 300 GHz (§ 2 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 2 lipca 2010 r. w sprawie rodzajów instalacji, których eksploatacja wymaga zgłoszenia).

 

5. Instalacje wprowadzające gazy lub pyły do powietrza

W przypadku instalacji wprowadzających gazy lub pyły do powietrza ustalenie, czy wymagają one tylko dokonania zgłoszenia lub nie albo pozwolenia jest nieco bardziej zawiłe. W przypadku bowiem instalacji wprowadzających gazy lub pyły do powietrza, przyjęto rozwiązanie, iż te instalacje, które nie wymagają uzyskania pozwolenia, wymagają zgłoszenia właściwemu organowi ochrony środowiska, za wyjątkiem instalacji wprost określonych w § 2 ust. 4 pkt 1-11 Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 2 lipca 2010 r. w sprawie rodzajów instalacji, których eksploatacja wymaga zgłoszenia (Dz.U.2019.1510 t.j.).

Innymi słowy, w celu eksploatacji instalacji wprowadzających gazy lub pyły do powietrza należy po pierwsze rozpoznać, czy taka instalacja wymaga uzyskania pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza. Jeżeli taka instalacja nie wymaga uzyskania pozwolenia, wówczas co do zasady będzie wymagała zgłoszenia właściwemu organowi ochrony środowiska, chyba że została zwolniona z tego obowiązku.

Rodzaje instalacji, które nie wymagają uzyskania pozwolenia na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza zostały określone w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 2 lipca 2010 r. w sprawie przypadków, w których wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza z instalacji nie wymaga pozwolenia (Dz. U. z 2010, Nr 130, poz. 881).

Tym samym ustalenie, czy dana instalacja wprowadzająca gazy lub pyły do powietrza wymaga zgłoszenia, należy jednocześnie ustalić, zarówno czy została ona zwolniona z obowiązku uzyskania pozwolenia oraz czy nie została objęta wyjątkiem określonym w określonych w § 2 ust. 4 pkt 1-11 Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 2 lipca 2010 r. w sprawie rodzajów instalacji, których eksploatacja wymaga zgłoszenia, jako niewymagająca takiego.

Rodzaje instalacji wprowadzających gazy lub pyły do powietrza zwolnione z obowiązku dokonania zgłoszenia:

1. instalacje energetyczne - o nominalnej mocy cieplnej do 1 MW;
2. instalacje innych niż energetyczne - o nominalnej mocy cieplnej do 0,5 MW;
3. instalacje do suszenia owoców, warzyw, zboża, innych płodów rolnych lub leśnych - o wydajności do 30 Mg na godzinę;
4. instalacje do przechowywania owoców, warzyw, zboża, innych płodów rolnych lub leśnych - w ilości do 50 Mg;
5. instalacje do chowu lub hodowli zwierząt niezaliczonych do przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 60 Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko: Dz.U.2022.1029t.j.;
6. instalacje stosowane w gastronomii - przystosowanej do obsługi do 500 osób na dobę;
7. instalacje do oczyszczania ścieków;
8. zbiorniki bezodpływowe kanalizacji lokalnej;
9. dygestoria - wykorzystywanych do celów laboratoryjnych;
10. garaże;
11. instalacje inne niż wymienione w pkt 1-10, do których nie stosuje się przepisów w sprawie standardów emisyjnych, w przypadku gdy spełniony jest przynajmniej jeden z poniższych warunków:

• gazy lub pyły są wprowadzane z instalacji do powietrza w sposób niezorganizowany, bez pośrednictwa przeznaczonych do tego celu środków technicznych lub za pośrednictwem wentylacji grawitacyjnej,
• żadna z substancji wprowadzanych z instalacji do powietrza nie jest objęta poziomami dopuszczalnymi lub wartościami odniesienia w powietrzu.

Z tym, że parametry tego samego rodzaju, charakteryzujące skalę działalności prowadzonej w instalacji i odnoszące się do więcej niż jednej instalacji tego samego rodzaju położonych na terenie jednego zakładu sumuje się.

Tym samym obowiązkiem dokonania zgłoszenia są objęte następujące instalacje wprowadzające gazy lub pyły do powierza:

1. Instalacje energetyczne - o nominalnej mocy cieplnej od 1 MW do:

• 5 MW - opalane węglem kamiennym;
• 10 MW - opalane koksem, biomasą, olejem napędowym, olejem opałowym, benzyną, biopaliwami ciekłymi lub opalane koksem, biomasą, olejem napędowym, olejem opałowym, benzyną, biopaliwami ciekłymi oraz węglem kamiennym, z tym że nominalna moc cieplna wprowadzona w węglu kamiennym nie przekracza 5 MW;
• 15 MW - opalane paliwem gazowym lub opalane paliwem gazowym oraz węglem kamiennym, koksem, biomasą, olejem napędowym, olejem opałowym, benzyną, biopaliwami ciekłymi, z tym że nominalna moc cieplna wprowadzona w węglu kamiennym nie przekracza 5 MW, a nominalna moc cieplna wprowadzona w węglu kamiennym, koksie, biomasie, oleju napędowym, oleju opałowym, benzynie, biopaliwach ciekłych, nie przekracza 10 MW.

2. Instalacje inne niż energetyczne - o nominalnej mocy cieplnej do 0,5 MW do 1 MW, opalane węglem kamiennym, koksem, biomasą, olejem napędowym, olejem opałowym, benzyną, biopaliwami ciekłymi, paliwem gazowym, z których:

• wprowadzane do powietrza gazy lub pyły pochodzą wyłącznie ze spalania tych paliw lub
• wprowadzane do powietrza gazy lub pyły pochodzące z prowadzonych w tych instalacjach procesów innych niż spalanie paliw nie powodują przekroczenia 10 % dopuszczalnych poziomów substancji w powietrzu albo 10 % wartości odniesienia, uśrednionych dla 1 godziny.

3. Instalacje do produkcji szkła - o wydajności mniejszej niż 1 Mg na dobę.

4. Instalacje do suszenia, brykietowania lub mielenia węgla - o mocy przerobowej mniejszej niż 30 Mg surowca na godzinę.

5. Instalacje do produkcji wapna palonego - o wydajności mniejszej niż 10 Mg na dobę.

6.Instalacje do spawania - obejmujące nie więcej niż 3 stanowiska spawalnicze.

7. Instalacje do chowu lub hodowli zwierząt

• z wyłączeniem instalacji zaliczonych do przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 60 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (obowiązek uzyskania pozwolenia)
• z wyłączeniem instalacji niezaliczonych do przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 60 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (zwolnienie z obowiązku dokonania zgłoszenia)

8. Instalacje do powlekania - do których nie stosuje się przepisów w sprawie standardów emisyjnych z instalacji i w których zużywa się mniej niż jedną tonę powłok w ciągu roku.

9. Zbiorniki materiałów sypkich - o pojemności mniejszej niż 50 m³

10. Instalacje do przetwórstwa owoców lub warzyw - o zdolności produkcyjnej mniejszej niż 50 Mg na rok.

11. Instalacje do suszenia owoców, warzyw, zboża, innych płodów rolnych lub leśnych - o wydajności powyżej 30 Mg na godzinę

12. Instalacje do przechowywania owoców, warzyw, zboża, innych płodów rolnych lub leśnych - w ilości powyżej 50 Mg;

13. Młyny spożywcze.

14. Instalacje stosowane w gastronomii - przystosowanej do obsługi powyżej 500 osób na dobę;

15. Instalacje do produkcji węgla drzewnego.

16. Instalacje do przesyłu, przeładunku lub magazynowania paliw płynnych.

17. Instalacje do odprowadzania gazu składowiskowego do powietrza.

18. Dygestoria, za wyjątkiem tych wykorzystywanych do celów laboratoryjnych.

Ponadto obowiązkiem zgłoszenia instalacji wprowadzających gazy lub pyły do powietrza będą instalacje inne niż określone powyżej, do których nie stosuje się przepisów w sprawie standardów emisyjnych, w przypadku gdy instalacja stosowana jest wyłącznie do badania, rozwoju lub testowania nowych produktów lub procesów technologicznych przez okres nie dłuższy niż dwa lata.

Zgłoszenia wymaga również wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza z innych niż określone w powyżej rodzajów instalacji, do których nie stosuje się przepisów w sprawie standardów emisyjnych, w przypadku gdy żadna z substancji wprowadzanych do powietrza z wszystkich tych rodzajów instalacji położonych na terenie jednego zakładu nie powoduje przekroczenia 10 % dopuszczalnych poziomów substancji w powietrzu albo 10 % wartości odniesienia, uśrednionych dla 1 godziny.

 

6. Kiedy dokonać zgłoszenia instalacji nie wymagającej pozwolenia?

Następnie trzeba ustalić kiedy należy spełnić obowiązek zgłoszenia.

7. Organ właściwy do rozpatrzenia zgłoszenia i sposób rozpatrzenia zgłoszenia

Do kogo wysłać zgłoszenie? W przypadku przedsiębiorców, co do zasady organem właściwym w sprawach o dokonanie zgłoszenia ich instalacji jest właściwy miejscowo starosta (art. 378 ust. 1 p.o.ś.). Natomiast dla przedsięwzięć na terenach zamkniętych właściwy będzie regionalny dyrektor ochrony środowiska (art. 378 ust. 2 p.o.ś.).

Sprzeciw w odpowiedzi na zgłoszenie ma formę decyzji administracyjnej i jest wyrażany przez organ, jeżeli:

• eksploatacja instalacji objętej zgłoszeniem powodowałaby przekroczenie standardów emisyjnych lub standardów jakości środowiska;
• instalacja nie spełnia wymagań ochrony środowiska, o których mowa w art. 76 ust. 2 pkt 1 i 2 (tj. gdy nie zostały wykonane wymagane przepisami lub określone w decyzjach administracyjnych środki techniczne chroniące środowisko lub nie zostały zastosowane odpowiednie rozwiązania technologiczne wynikające z ustaw lub decyzji).

 

8. Wymogi formalne zgłoszenia instalacji niewymagającej pozwolenia

Zgłoszenie instalacji nie wymagającej pozwolenia innej niż wytwarzającej odpady

Zgodnie z art. 152 ust. 3 p.o.ś. zgłoszenie instalacji nie wymagającej pozwolenia powinno zawierać:

1. oznaczenie prowadzącego instalację, jego adres zamieszkania lub siedziby;
2. adres zakładu, na którego terenie prowadzona jest eksploatacja instalacji;
3. rodzaj i zakres prowadzonej działalności, w tym wielkość produkcji lub wielkość świadczonych usług;
4. czas funkcjonowania instalacji (dni tygodnia i godziny);
5. wielkość i rodzaj emisji;
6. opis stosowanych metod ograniczania wielkości emisji;
7. informację, czy stopień ograniczania wielkości emisji jest zgodny z obowiązującymi przepisami.

Ponadto zgodnie z pkt 13 Załącznika do Ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2111) przyjęcie wymaganego przepisami o ochronie środowiska zgłoszenia instalacji, z której emisja nie wymaga pozwolenia, mogącej negatywnie oddziaływać na środowisko podlega obowiązkowi uiszczenia opłaty skarbowej w wysokości 120 zł.

 

9. Skutki nieuzupełnienia wezwania do usunięcia braków

Pamiętaj o uzupełnianiu na wezwanie, usunięcia braków. Zgodnie z art. 152 ust. 4 p.o.ś. zgłoszenia dokonuje się z zastrzeżeniem art. 64 ust. 2 k.p.a. Zgodnie z tym przepisem jeżeli podanie nie czyni zadość wymaganiom określonych w przepisach prawa, wówczas organ wzywa do usunięcia braków w wyznaczonym terminie, nie krótszym niż siedem dni, z pouczeniem, że nieusunięcie tych braków spowoduje pozostawienie podania bez rozpoznania. Oznacza to, że w przypadku, gdy w ocenie organu zgłoszenie nie spełnia wymogów formalnych, wówczas powinien wezwać przedsiębiorcę do stosownego uzupełnienia zgłoszenia. Jednak mając na uwadze fakt, iż procedura zgłoszenia jest procedurą szczególną, którą nie kończy wydanie decyzji, a sprawę kończy milcząca zgoda organu w postaci braku wniesienia sprzeciwu w terminie 30 dni od daty doręczenia zgłoszenia (patrz niżej), to nieuzupełnienie braków pomimo wezwania organu, traktowane będzie tak samo, jakby zgłoszenie nie zostało w ogóle dokonane. Natomiast brak dokonania zgłoszenia traktowane jest jako wykroczenie. Zgodnie z art. 342 ust. 1 i 2 p.o.ś. kto, będąc obowiązany na podstawie art. 152 do zgłoszenia informacji dotyczących eksploatacji instalacji, nie spełnia tych obowiązków lub eksploatuje instalację niezgodnie ze złożoną informacją, podlega karze grzywny. Tej samej karze podlega, kto eksploatuje instalację pomimo wniesienia sprzeciwu, o którym mowa w art. 152 ust. 4, albo rozpoczyna eksploatację instalacji przed upływem terminu do wniesienia sprzeciwu. Zgodnie z kodeksem wykroczeń wysokość grzywny może wynosić do 5000 zł.

 

10. Obowiązki prowadzącego instalację wymagającą zgłoszenia

Dodatkowo na prowadzącym instalację objętą obowiązkiem zgłoszenia, z uwagi na wytwarzanie przez nią pól elektromagnetycznych, ciąży obowiązek przedłożenia informacji które dla takiej powinny być ujęte w zgłoszeniu, powtórnym zgłoszeniu oraz informacji o rezygnacji, zakończeniu i zmianie danych, obowiązany jest także przedłożyć ww. informacje nie tylko właściwemu organowi, ale również państwowemu wojewódzkiemu inspektorowi sanitarnemu.