Czy wiesz, że aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju?

A tylko niewielkiej liczbie udaje się utrzymać na rynku dłużej niż rok bez dostatecznej wiedzy i znajomości przepisów.

A czy wiesz, że...

Ty też możesz coś zrobić, abyśmy mogli dalej działać i skutecznie Cię wspierać?

KRS 0000318482

	S
Substytucja	Substytucja jest terminem powszechnie znanym i używanym w wielu kontekstach. Przykładowo w fonetyce oznacza zjawisko zastępowania wyrazu lub jego części innym, w niektórych przypadkach kwalifikowane jako wada wymowy. Najszerzej substytucję można definiować jako przeciwieństwo komplementarności: substytut – zamiennik (towar, usługa) zaspokaja te same potrzeby pomimo zastosowania innej technologii wytwarzania. Substytutem herbaty może być więc woda, a substytutem chleba – bułka pszenna. W nauce ekonomii substytucja jest zjawiskiem zastępowania w procesie produkcji lub konsumpcji jednych dobór lub usług innymi. Muszą one jednak mieć zdolność do zastępowania się – to znaczy zaspokajać te same potrzeby. Substytucja dóbr zachodzi w zależności od indywidualnych krzywych preferencji. Podobnie też zastępowanie jednych czynników produkcji innymi jest substytucją: zastępowanie pracy kapitałem (mechanizacja) czy zastępowanie pracy energią (w rolnictwie). Substytucja jest szeroko wykorzystywana w prawie polskim. Fachowo określa się ją jako pełnomocnictwo substytucyjne. Jego podstawa prawna znajduje się w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny oraz częściowo w ustawie z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze i w ustawie z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych. Pełnomocnictwo substytucyjne opiera się na konstrukcji, w której pełnomocnik (najczęściej za zgodą mocodawcy) udziela dalszego pełnomocnictwa. Mocodawcą substytuta jest pełnomocnik pierwotny, a jego działanie wywołuje skutki wobec mocodawcy pierwotnego. Innymi słowy: jeżeli pełnomocnik nie może wziąć udziału w danej czynności prawnej, udziela dalszego pełnomocnictwa. Działanie tego drugiego pełnomocnika wywołuje skutki prawne wobec pierwszego mocodawcy, ale jego mocodawcą jest pierwotny pełnomocnik. Zgodnie z art. 106 Kodeksu cywilnego: „pełnomocnik może ustanowić dla mocodawcy innych pełnomocników tylko wtedy, gdy umocowanie takie wynika z treści pełnomocnictwa, z ustawy lub ze stosunku prawnego, będącego podstawą pełnomocnictwa”. Jeśli mocodawca ustanowił kilku pełnomocników z takim samym zakresem umocowania, każdy z nich może działać samodzielnie, o ile nie postanowiono inaczej w pełnomocnictwie. Na mocy art. 107 k.c. zdanie drugie, zasada ta ma zastosowanie także do pełnomocników substytucyjnych. Podkreślenia wymaga również, że jeżeli dla ważności czynności prawnej ustawa przewiduje określoną formę, również pełnomocnictwo substytucyjne powinno mieć tę samą formę. Dla ważności pełnomocnictwa i pełnomocnictwa dalszego nie ma znaczenia brak pełnej zdolności prawnej (wystarczająca jest ograniczona). Powyższe zasady są nieco zmodyfikowane jeśli idzie o pełnomocników procesowych. Zgodnie z art. 87 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego pełnomocnikiem procesowym w każdej sprawie może być adwokat i radca prawny, w sprawach z zakresu swoich kompetencji rzecznik patentowy, doradca restrukturyzacyjny a także osoba sprawująca zarząd majątkiem lub interesami strony oraz osoba pozostająca ze stroną w stałym stosunku zlecenia, jeżeli przedmiot sprawy wchodzi w zakres tego zlecenia, współuczestnik sporu, małżonek, rodzeństwo, zstępni lub wstępni strony oraz osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia. Natomiast na podstawie art. 91 pkt. 3 tej samej ustawy, pełnomocnictwo procesowe z mocy prawa obejmuje umocowanie do udzielenia dalszego pełnomocnictwa (substytucji) wyłącznie adwokatowi albo radcy prawnemu. „Radca prawny może udzielić dalszego pełnomocnictwa (substytucji) innemu radcy prawnemu, adwokatowi, prawnikowi zagranicznemu wykonującemu stałą praktykę w zakresie wynikającym z ustawy o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej” – art. 21 ustawy o radcach prawnych. „W wypadku gdy adwokat prowadzący sprawę nie może wziąć osobiście udziału w rozprawie lub wykonać osobiście poszczególnych czynności w sprawie, może on udzielić substytucji” – art. 25 pkt 3 ustawy Prawo o adwokaturze Na koniec warto podkreślić, że wraz z wygaśnięciem pierwotnego umocowania, wygasa również substytucja. Prokurent jako szczególny pełnomocnik podmiotu gospodarczego nie może udzielić pełnomocnictwa substytucyjnego. Podstawa prawna: Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U z 2020 r. poz. 1740 ze zm.), Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1575 ze zm.), Ustawa z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1651 ze zm.), Ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 75 ze zm.). Zobacz także: Prokura Pełnomocnictwo i prokura w firmie

Substytucja

Substytucja jest terminem powszechnie znanym i używanym w wielu kontekstach. Przykładowo w fonetyce oznacza zjawisko zastępowania wyrazu lub jego części innym, w niektórych przypadkach kwalifikowane jako wada wymowy. Najszerzej substytucję można definiować jako przeciwieństwo komplementarności: substytut – zamiennik (towar, usługa) zaspokaja te same potrzeby pomimo zastosowania innej technologii wytwarzania. Substytutem herbaty może być więc woda, a substytutem chleba – bułka pszenna. W nauce ekonomii substytucja jest zjawiskiem zastępowania w procesie produkcji lub konsumpcji jednych dobór lub usług innymi. Muszą one jednak mieć zdolność do zastępowania się – to znaczy zaspokajać te same potrzeby. Substytucja dóbr zachodzi w zależności od indywidualnych krzywych preferencji. Podobnie też zastępowanie jednych czynników produkcji innymi jest substytucją: zastępowanie pracy kapitałem (mechanizacja) czy zastępowanie pracy energią (w rolnictwie).

Substytucja jest szeroko wykorzystywana w prawie polskim. Fachowo określa się ją jako pełnomocnictwo substytucyjne. Jego podstawa prawna znajduje się w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny oraz częściowo w ustawie z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze i w ustawie z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych. Pełnomocnictwo substytucyjne opiera się na konstrukcji, w której pełnomocnik (najczęściej za zgodą mocodawcy) udziela dalszego pełnomocnictwa. Mocodawcą substytuta jest pełnomocnik pierwotny, a jego działanie wywołuje skutki wobec mocodawcy pierwotnego. Innymi słowy: jeżeli pełnomocnik nie może wziąć udziału w danej czynności prawnej, udziela dalszego pełnomocnictwa. Działanie tego drugiego pełnomocnika wywołuje skutki prawne wobec pierwszego mocodawcy, ale jego mocodawcą jest pierwotny pełnomocnik. Zgodnie z art. 106 Kodeksu cywilnego: „pełnomocnik może ustanowić dla mocodawcy innych pełnomocników tylko wtedy, gdy umocowanie takie wynika z treści pełnomocnictwa, z ustawy lub ze stosunku prawnego, będącego podstawą pełnomocnictwa”. Jeśli mocodawca ustanowił kilku pełnomocników z takim samym zakresem umocowania, każdy z nich może działać samodzielnie, o ile nie postanowiono inaczej w pełnomocnictwie. Na mocy art. 107 k.c. zdanie drugie, zasada ta ma zastosowanie także do pełnomocników substytucyjnych. Podkreślenia wymaga również, że jeżeli dla ważności czynności prawnej ustawa przewiduje określoną formę, również pełnomocnictwo substytucyjne powinno mieć tę samą formę. Dla ważności pełnomocnictwa i pełnomocnictwa dalszego nie ma znaczenia brak pełnej zdolności prawnej (wystarczająca jest ograniczona).

Powyższe zasady są nieco zmodyfikowane jeśli idzie o pełnomocników procesowych. Zgodnie z art. 87 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego pełnomocnikiem procesowym w każdej sprawie może być adwokat i radca prawny, w sprawach z zakresu swoich kompetencji rzecznik patentowy, doradca restrukturyzacyjny a także osoba sprawująca zarząd majątkiem lub interesami strony oraz osoba pozostająca ze stroną w stałym stosunku zlecenia, jeżeli przedmiot sprawy wchodzi w zakres tego zlecenia, współuczestnik sporu, małżonek, rodzeństwo, zstępni lub wstępni strony oraz osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia. Natomiast na podstawie art. 91 pkt. 3 tej samej ustawy, pełnomocnictwo procesowe z mocy prawa obejmuje umocowanie do udzielenia dalszego pełnomocnictwa (substytucji) wyłącznie adwokatowi albo radcy prawnemu.

„Radca prawny może udzielić dalszego pełnomocnictwa (substytucji) innemu radcy prawnemu, adwokatowi, prawnikowi zagranicznemu wykonującemu stałą praktykę w zakresie wynikającym z ustawy o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej” – art. 21 ustawy o radcach prawnych.

„W wypadku gdy adwokat prowadzący sprawę nie może wziąć osobiście udziału w rozprawie lub wykonać osobiście poszczególnych czynności w sprawie, może on udzielić substytucji” – art. 25 pkt 3 ustawy Prawo o adwokaturze

Na koniec warto podkreślić, że wraz z wygaśnięciem pierwotnego umocowania, wygasa również substytucja. Prokurent jako szczególny pełnomocnik podmiotu gospodarczego nie może udzielić pełnomocnictwa substytucyjnego.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U z 2020 r. poz. 1740 ze zm.),
Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1575 ze zm.),
Ustawa z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1651 ze zm.),
Ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 75 ze zm.).

Zobacz także: