Słownik pojęć

Czy wiesz, że aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju?

A tylko niewielkiej liczbie udaje się utrzymać na rynku dłużej niż rok bez dostatecznej wiedzy i znajomości przepisów.

A czy wiesz, że...

Ty też możesz coś zrobić, abyśmy mogli dalej działać i skutecznie Cię wspierać?

KRS 0000318482

Przejdź do Twój e-PIT
  R

Renta cywilna

Renta to świadczenie okresowe wynikające z umowy renty, będącej umową nazwaną w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny. Zgodnie z art. 903 Kodeksu cywilnego, treścią umowy renty jest zobowiązanie dłużnika (wypłacającego rentę) do spełniania na rzecz wierzyciela (uprawnionego do renty) świadczeń okresowych w pieniądzu lub rzeczach oznaczonych co do gatunku.

Umowa renty to umowa nazwana, która stanowi samoistne źródło zobowiązania (tytuł prawny do spełniania świadczeń). Może być ukształtowana jako umowa terminowa lub bezterminowa, odpłatna lub pod tytułem darnym. Zgodnie z art. 9031 Kodeksu cywilnego, umowa renty powinna być stwierdzona pismem. Wymagana forma pisemna jest zastrzeżona jednakże wyłącznie dla celów dowodowych (ad probationem), stąd też uchybienie jej nie powoduje nieważności czynności prawnej (umowy renty). Bezpośrednim skutkiem niezachowania wymaganej formy pisemnej są wyłącznie ograniczenia dowodowe w przypadku sporu przed sądem.

Tradycyjnie renta (przewidziana przepisami Kodeksu cywilnego) spełniała funkcję tzw. „alimentacyjną” - zazwyczaj celem spełnianych świadczeń było dostarczanie uprawnionemu środków utrzymania. Jednakże można ustanowić ją także dla innych celów – na przykład umożliwienia innej osobie podjęcia czy kontynuowania nauki, leczenia, lub zdobycia zawodu. Ustawa nie wprowadza żadnego kryterium ani odnośnie co do osoby uprawnionej (przykładowo brak kryterium znajdowania się w niedostatku), ani też jakichkolwiek dodatkowych koniecznych warunków ustanowienia renty. Cel umowy powinien być określony w treści samej umowy, aczkolwiek brak takiego określenia nie czyni jej nieważną. Przyjmuje się wówczas, że wolą stron jest nadanie umowie ogólnej funkcji alimentacyjnej.

Stroną zobowiązaną do uiszczenia renty może być każdy podmiot prawa cywilnego, a więc osoba fizyczna, osoba prawna, i jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, posiadająca na mocy ustawy zdolność prawną. Co do osoby uprawnionej,  Kodeks cywilny nie określa wprost zakresu podmiotowego .Przyjmuje się, że z charakteru umowy wynika, że uprawnionym może być tylko osoba fizyczna, aczkolwiek bez zastrzeżenia zdolności do czynności prawnych (pełna, ograniczona lub brak zdolności).

Wypłacający rentę zobowiązuje się do tzw. świadczeń okresowych. Świadczenie okresowe polega zaś na stałym dostawaniu przez czas trwania stosunku prawnego pewnej ilości pieniędzy lub innych rzeczy zamiennych w określonych regularnych odstępach czasu, jednak nieskładających się na pewną z góry, co do wielkości, określoną całość. Świadczenie to nie może być więc świadczeniem określonym co do wysokości, gdyż byłoby wówczas świadczeniem jednorazowym płatnym w ratach (zob. wyrok NSA w Warszawie z 17 maja 2006 r., II FSK 715/05; wyrok NSA w Warszawie z 1 marca 2006 r., II FSK 409/05).

Strony mają swobodę co do ustalania czasu trwania obowiązku uiszczania renty, jak i terminów płatności rat. Dodać należy, iż nieokreślenie czasu trwania renty nie powoduje nieważności umowy. Zakłada się, iż w przypadkach, gdy renta pełni funkcję alimentacyjną, umowa wygasa najpóźniej z chwilą śmierci uprawnionego (zobowiązanie trwa przez czas jego życia).

Na podstawie art. 906 Kodeksu cywilnego, do renty ustanowionej za wynagrodzeniem stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży. Do renty ustanowionej bez wynagrodzenia stosuje się odpowiednio przepisy o darowiźnie (art. 906 § 2).

Art. 907 § 1 Kodeksu cywilnego, rozciąga zaś stosowanie przepisów o rencie umownej także na rentę wynikającą ze źródeł pozaumownych. Pozaumownym źródłem płacenia renty może być przykładowo jednostronna czynność prawna w postaci zapisu testamentowego, jak i sama ustawa (w szczególności renta odszkodowawcza).

Podstawa prawna:

  1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.).

Zobacz także: