Słownik pojęć

Czy wiesz, że aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju?

A tylko niewielkiej liczbie udaje się utrzymać na rynku dłużej niż rok bez dostatecznej wiedzy i znajomości przepisów.

A czy wiesz, że...

Ty też możesz coś zrobić, abyśmy mogli dalej działać i skutecznie Cię wspierać?

KRS 0000318482

Przejdź do Twój e-PIT
  Z

Zdolność prawna

Kodeks cywilny nie zawiera definicji zdolności prawnej, jednak utrwalona w doktrynie definicja nie budzi wątpliwości; zdolność prawna to właściwość osób bycia podmiotem praw i obowiązków.

Zdolność prawna obejmuje zarówno sferę publiczno-prawną, jak i cywilnoprawną, a więc podmiotowość w stosunkach publicznych, jak i cywilnych.

Zdolność prawną należy odróżnić od zdolności do czynności prawnych, tj. osobistego dokonywania czynności prowadzących do nabywania praw i zaciągania zobowiązań lub do kreowania innych zmian w stosunkach cywilnoprawnych. Wyróżniamy pełną i ograniczoną zdolność do czynności prawnych.

Są trzy grupy podmiotów, którym przysługuje zdolność prawna: osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, którym zdolność prawną nadają przepisy szczególne. Mówimy, że dana osoba lub jednostka organizacyjna ma zdolność bycia podmiotem obowiązanych prawnych i posiadać prawa z regulacji prawa publicznego, jak i prywatnego.

  • Osoby fizyczne

Zdolność prawna przysługuje każdej osobie fizycznej. Powstaje i wygasa z mocy samego prawa, tj. powstaje z chwilą narodzin, a wygasa z chwilą śmierci człowieka. Nie jest stopniowalna, nie można się jej zrzec ani przenieść na inną osobę w drodze czynności prawnej.

Aktualnie prawo polskie nie przyznaje zdolności prawnej dziecku poczętemu, a nienarodzonemu (nasciturusowi). W odniesieniu do sytuacji człowieka przed jego narodzeniem ustawodawca wprowadził jednak, na użytek konkretnych sytuacji, pewne normy mające głównie na celu zabezpieczenie uprawnień dziecka poczętego, które powstają wskutek zdarzeń mających miejsce przed chwilą jego urodzenia. Akt urodzenia stwierdza (dokumentuje) narodziny i ma charakter deklaratoryjny, a nie konstytutywny, ale jednak dla wykonywania praw podmiotowych, uzyskania dowodu osobistego, paszportu, konieczne jest zaistnienie w aktach stanu cywilnego. Akt urodzenia decyduje o istotnych elementach dla identyfikacji podmiotu – osoby fizycznej w obrocie i jako podmiotu prawa publicznego (imię i nazwisko, narodowość, miejsce urodzenia).

  • Osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej

Zdolność prawna przysługuje osobom prawnym oraz jednostkom organizacyjnym niebędącym osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną. Zdolność prawną uzyskują z chwilą wpisu do właściwego rejestru publicznego (KRS), chyba że przepis szczególny stanowi inaczej, a tracą z chwilą wykreślenia z rejestru.

Kwestię posiadania zdolności prawnej przez jednostkę inną niż osoba fizyczna poddajemy zatem ocenie opartej na przepisach prawa dotyczących statusu tej jednostki.

I tak, spółkom kapitałowym: spółce z ograniczoną odpowiedzialnością oraz akcyjnej, zdolność prawna przysługuje, ponieważ są osobami prawnymi Przykładem podmiotów nie będących osobami prawnymi, ale posiadających zdolność prawną przyznaną im na mocy ustawy, są natomiast osobowe spółki handlowe: spółka jawna, partnerska, komandytowa i komandytowo-akcyjna oraz stowarzyszenia nierejestrowe (tzw. ułomne osoby prawne) zwane łącznie podmiotami prawa.

Podstawa prawna:

  • Ustawa Kodeks cywilny z dnia 23 kwietnia 1964 r.

Zobacz także: